جت لگ یا خستگی پرواز
یک عارضه موقتی است که در اثر سفر هوایی به مناطقی که از نظر زمانی با هم اختلاف زیاد دارند، اتفاق میافتد. طی مسافرت‌های طولانی، ترشح هورمون ملاتونین که در تنظیم ریتم‌های شبانه روزی دخیل است، کاهش یافته و موجب اختلال در ساعت خواب و بیداری فرد میشود. مثلا اگر از شش منطقه زمانی عبور کرده باشید، سه تا 5 روز طول می‌کشد تا بدن با منطقه زمانی جدید تطبیق پیدا کند.
بهترین اقدام برای پیشگیری از جت لگ، خواب کافی قبل از سفر است.
نوشیدنی‌های کافئین دار را قبل، حین پرواز، و بعد از آن به هیچ وجه ننوشید. کافئین باعث کم آبی بدن شده و برنامه خواب را مختل می‌کند. علاوه بر این، کافئین اضطراب در طی سفر را شدیدتر می‌کند. به جای کافئین تا میتوانید، آب بنوشید. نوشیدن آب باعث میشود سریع‌تر با منطقه زمانی جدید سازگار شوید.
در حین پرواز تحرک داشته باشید و ورزش‌های کششی انجام دهید. حتی در حالت نشسته، پاهای خود را تکان دهید. زانوها را خم کنید، بایستید و دوباره بنشینید. هر یک ساعت، راه بروید. قرص‌های خواب آور را به هیچ وجه مصرف نکنید.
اگر هنگام روز به مقصد می‌رسید، میزان خواب خود را در طول پرواز افزایش دهید. اگر شب هنگام به مقصد می‌رسید، از خواب در هواپیما چشم پوشی کنید تا هنگام رسیدن به مقصد بتوان به خوبی استراحت نمود.
قبل و حین پرواز به هیچ وجه سراغ نوشیدنی‌های الکلی نروید.
در طی پرواز کفش و یا لباس راحت بپوشید.
هر چه زودتر با وضعیت محلی مقصدی که انتخاب کرده‌اید، سازگار شوید. اگر به وقت محلی، ظهر به مقصد رسیده‌اید، ناهار بخورید نه صبحانه. اگر 6 بعد از ظهر به مقصد می‌رسید، وعده شام را انتخاب کنید نه ناهار. اگر همیشه ساعت 11 شب می‌خوابید، هنگام رسیدن به مقصد نیز این ساعت را برای خواب انتخاب کنید. تا میتوانید تحرک داشته باشید. تحرک و ورزش باعث افزایش ترشترشح اندورفین شده و ریتم شبانه روزی بدن را سریع‌تر تنظیم می‌کند. در طول روز در معرض نور خورشید قرار بگیرید. نور خورشید باعث کاهش تولید ملاتونین در طول روز خواهد شد و به این ترتیب روند تنظیم مجدد ساعت بدن شما آغاز می‌گردد.
هنگام شب، دمای اتاق خود را بین ۶۲ تا ۶۵ درجه فارنهایت تنظیم کنید تا سریع‌تر بخوابید.
بهترین راه برای درمان جت لگ، پیشگیری از آن است. پس هیچ داروی خاصی برای از بین بردن علائم این عارضه وجود ندارد.
مجموعه مقالات اموزشی پویا منصفی